Egluro termau

Mae llawer o’r geiriau sydd yn cael eu defnyddio yn ystod yr argyfwng coronavirus yn newydd i ni. Yma rydym yn gobeithio eu hegluro mewn fordd syml. I bob un rydym hefyd wedi rhoi dolen i ganllawiau llawn y llywodraeth.

Cadw pellter cymdeithasol

Social distancing

Mae hyn yn rywbeth y dylem i gyd ei wneud, beth bynnag fo’n hoed neu’n hiechyd.

Y nod yw lleihau cyswllt gydag eraill gymaint â phosib.

  • Arhoswch adref; gadewch y tŷ dim ond mae mae’n gwbl angenrheidiol.
  • Os yn bosib, gweithiwch o adref.
  • Ewch allan o’r tŷ ddim ond i siopa, os yn bosib unwaith yr wythnos ar y mwyaf.
  • Cewch adael y tŷ unwaith y diwrnod i ymarfer corff, ond gyda pobl eraill o’ch cartref yn unig.
  • Os oes raid i chi adael y ty, cadwch o leiaf 2 fedr oddi wrth bobl eraill.

Oni bai eich bod yn rhan o’r grŵp ‘cysgodi cymdeithasol’ (gweler isod), nid oes raid i’ch cyflogwr adael i chi beidio dod i’r gwaith. Peidiwch â’n ffonio i drafod hyn, oherwydd ni allwn gynnig unrhyw gyngor pellach.

Cliciwch yma i weld canllawiau llawn y llywodraeth.

Hunan ynysu

Self-isolation

Mae hyn yn rhywbeth dylai pobl gyda symptomau ei wneud tan eu bod wedi cael prawf, a tu hwnt i hynny os yw’r prawf yn bositif.

  • Arhoswch yn eich tŷ drwy’r adeg. Cewch fynd allan i’r ardd os oes un gennych. Gofynnwch i rywun arall wneud eich siopa i chi.
  • Ceisiwch osgoi eraill yn eich tŷ gymaint â phosib. Cadwch 2 fedr i ffwrdd o’ch gilydd. Os yn bosib, cysgwch mewn gwelyau ar wahân.
  • Dylai pobl gyda prawf positif hunan ynysu am 10 diwrnod.
  • Dylai pobl yn yr un ty neu’r ty estynedig hefyd hunan-ynysu am 10 diwrnod, o ddiwrnod cyntaf salwch y person arall.
  • Efallai bydd y gwasanaeth Profi, Olrhain, Diogelu wedi cysylltu â chi a gofyn i chi hunan ynysu oherwydd bod achos positif o’r coronafeirws wedi dod i gysylltiad â chi

Os ydych angen nodyn i’ch cyflogwr gallwch gynhyrchu un yma.

Cliciwch yma i weld canllawiau llawn y llywodraeth.

 

Cysgodi cymdeithasol

Social shielding

Mae hyn i amddiffyn pobl sy’n fregus iawn oherwydd problemau iechyd difrifol. Maent yn cynnwys;

  1. Pobl sydd wedi cael trawsblaniad organ.
  2. Pobl gyda mathau penodol o gancr:
    • pobl sydd wrthi’n cael cimootherapi neu radiotherapi ar gyfer cancr yr ysgyfaint
    • pobl gyda chancr y gwaed neu fêr yr esgyrn fel liwcîmia, lymffoma, neu myeloma, yn unrhyw gam o’u triniaeth
    • pobl sy’n cael imiwnotherapi neu’n parhau i gael triniaeth gwrthgyrff (antibody treatment) i gancr
    • pobl sy’n cael mathau eraill o driniaeth a allai effeithio’r system imiwnedd, fel ‘protein kinase inhibitors’ neu ‘PARP inhibitors’
    • pobl sydd wedi cael trawblaniad mêr yr esgyrn neu fôn-gell (stem cell) yn y 6 mis dwythaf, neu sy’n dal i gael triniaeth wrth-imiwnol (immunosupression)
  3. Pobl gyda phroblemau ysgyfaint difrifol, fel ffibrosis cystic, asthma difrifol, neu COPD difrifol
  4. Pobl gyda phroblemau metaboledd genedigol (inborn errors of metabolism) sydd yn cynyddu peryg heintiau (fel SCID, neu homozygous sickle cell).
  5. Pobl ar driniaeth wrth-imiwneg sy’n cynyddu perygl haint yn sylweddol.
  6. Menywod beichiog gyda phroblemau calon difrifol, genedigol neu beidio.

Os oes gennych unrhyw un o’r cyflyrau uchod, rydym yn eich cynghori’n gryf i osgoi cyswllt gydag eraill gymaint â phosib, am 12 wythnos. Mewn gair, dylech hunan-ynysu – peidiwch â gadael y tŷ.

  • Arhoswch yn y tŷ. Cewch fynd i’r ardd os oes un gennych.
  • Rhaid osgoi pobl gyda gwres neu beswch ar bob cyfrif.
  • DGofynnwch i ffrindiau, teulu neu gymdogion i wneud eich siopa a nôl meddyginiaethau.
  • Dim ond ymwelwyr cwbl hanfodol ddylai ddod i mewn i’r ty, fel gofalwyr neu weithwyr iechyd.

Os yw rhywun yn byw gyda chi does dim rhaid iddynt ddilyn canllawiau cysgodi cymdeithasol. Dylent cadw pellter cymdeithasol fel y nodir uchod.

Mae’r GIG am gysylltu gyda phawb sydd â problemau iechyd uchod cyn dydd Sul 29 Mawrth.

Cliciwch yma i weld canllawiau llawn y llywodraeth.

Golchi dwylo

Mae’n hanfodol eich bod yn golchi eich dwylo’n aml. Gwnewch am 20 eiliad gyda sebon.

Tagu

Tagwch i fewn i hances, yna ei roi yn y bin. Golchwch eich dwylo wedyn.